Nowelizacja ustawy kodeks postępowania cywilnego z 26 stycznia 2023 roku - doręczenia komornicze

Od czasu nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego z 2019 roku mierzymy się z instytucją doręczeń za pośrednictwem komornika. Aktualnie jeśli pozwany nie odbierze przesyłki zawierającej pozew (pomimo powtórnego awizowania przesyłki), wówczas powód zobowiązany jest do przeprowadzenia procedury doręczania za pośrednictwem komornika, w trybie art. 139(1) k.p.c. Zgodnie z tym przepisem powód ma dwa miesiące na zawnioskowanie do komornika o doręczenie korespondencji i złożenie do akt potwierdzenia doręczenia pisma pozwanemu albo zwrot pisma i wskazanie aktualnego adresu pozwanego lub dowodu, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie. Jeśli powód nie sprosta temu zadaniu w ustawowym terminie, Sąd może zawiesić postępowanie.

O doręczeniach komorniczych moglibyśmy pisać wiele, mamy dużo doświadczeń z tą procedurą, trafialiśmy na różne praktyki sądowe i komornicze, mamy sporo przemyśleń w tym zakresie i pewnie w przyszłości popełnimy więcej wpisów w tym temacie. Dziś jednak chcemy zwrócić uwagę na wątek różnicujący tę instytucję z uwagi na status pozwanego. Jeśli pozwanym jest spółka wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego procedura jest zupełnie inna, sąd nie zobowiązuje do doręczania pozwu za pośrednictwem komornika. Natomiast zupełnie inaczej ustawodawca potraktował przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, ale podlegających wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Taki przedsiębiorca traktowany jest przez procedurę cywilną (w zakresie doręczeń komorniczych) jak osoba fizyczna nie prowadząca działalności. Nie następuje fikcja doręczenia, powód zobowiązany jest doręczyć pozew za pośrednictwem komornika w taki sam sposób, jakby doręczał go osobie fizycznej nie prowadzącej działalności. A zatem brak ujawnienia przez pozwanego przedsiębiorcę aktualnego adresu prowadzonej działalności nie powoduje negatywnych skutków w kontekście doręczania pozwu, a ciężar doręczenia spoczywa na powodzie.

26 stycznia 2023 roku Sejm uchwalił jednak nowelizację ustawy i w cytowanym art. 139(1) § 1 dodano sformułowanie: „będący osobą fizyczną”. Natomiast w art. 139 dodano § 2(1) „Jeżeli stronie będącej przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej nie można doręczyć pierwszego pisma w sprawie w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających lub w § 1 ze względu na nieujawnienie w tej ewidencji zmiany adresu do doręczeń, pismo to doręcza się na adres, pod którym strona zamieszkuje. W razie potrzeby doręczenia stronie pisma w sposób przewidziany w art. 139(1) koszty doręczenia obciążają tę stronę niezależnie od wyniku sprawy.”

Zmiany te oznaczają, iż w przypadku pozwanego będącego przedsiębiorcą wpisanym do CEiDG, w przypadku niemożności doręczenia z uwagi na zaniechanie przez przedsiębiorcę uaktualnienia swoich danych w rejestrze, wówczas pismo będzie doręczane za pośrednictwem komornika na adres zamieszkania strony. Natomiast jeśli brak doręczenia spowodowany jest innymi okolicznościami niż nieaktualnym adresem w rejestrze, wówczas zastosowanie znajdzie fikcja doręczenia. Pytanie jak w praktyce weryfikować z jakiego powodu nastąpiła niemożność doręczenia. W uzasadnieniu projektu ustawy wskazuje się na informacje zawarte w adnotacji poczty. Od adnotacji listonosza zatem może zależeć czy nakaz zapłaty uprawomocni się po pierwszym nieskutecznym doręczeniu, czy konieczne będzie przeprowadzenie procedury doręczenia komorniczego na adres zamieszkania pozwanego, która zazwyczaj trwa nawet dłużej niż ustawowe dwa miesiące. Bez wątpienia jednak przynajmniej częściowo nowelizacja ta ułatwi wierzycielom sądowe dochodzenie roszczeń. Co istotne, zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem przepisów, jeśli w powyżej opisanej sytuacji dojdzie do konieczności doręczenia za pośrednictwem komornika, wówczas koszty doręczenia korespondencji obciążają pozwanego, niezależnie od wyniku sprawy.